Speltbrood is brood van de
toekomst. Het graan dat verwant is aan tarwe, is voor meelbereiding bijzonder
geschikt. De Latijnse benaming van spelt is ´triticum spelta´. Dit graan is de
stamvader van onze tarwe waar het veel op lijkt. Spelt is dus geen tarwe maar
één van de meest originele natuurlijke granen. Recent onderzoek heeft
aangetoond, dat in Europa lange tijd geleden spelt ook groeide. In de
middeleeuwen speelde dit graan een grote rol. Ecologisch gezien is dit
wonderbaarlijke graan een ideaal voedsel voor de mens. Het groeit zonder
meststof, pesticiden of insecticiden en het vraagt maar een minimum aan zorg en
klimaat. Dankzij zijn inwonende kracht is het niet gevoelig voor de typische graanziekten.
Het binnenste van spelt is omgeven door een stevige pel, dat vóór gebruik
verwijderd moet worden. Haar beschermende laag behoedt tegen luchtvervuiling en
zure regen en maakt haar tevens geschikt voor langdurige opslag.
In spelt zit al het basismateriaal
voor een gezond lichaam. Het graan bevat vitale groei- en celvoedende
substanties. Spelt is dus een krachtig gewas dat eveneens geteeld wordt in
bergstreken met een ruw klimaat en op uitgedroogde gronden. Net als rijst heeft
spelt een kafpel, die moeilijk te verwijderen is. Daar het verlies bij het
pellen vrij groot is (ongeveer de helft gaat verloren) werd spelt in de jaren
60 en 70 vrijwel niet meer verbouwd. Toch is het hoogwaardig voedsel en
gemakkelijk te verteren. In de Ardennen verbouwen landbouwers biologisch spelt.
Men vindt spelt in vele vormen terug bij talrijke biologische winkels in
Europese landen. Spelt is een graansoort dat geneeskrachtig is omdat deze
‘door de hemel is gegeven’, schrijft Hildegard von Bingen. Interessant
detail is dat spelt door de structuur van de halm als enige graansoort, niet
werd aangetast door radioactiviteit bij de Tsernobylramp. Spelt is een oerkoren
(oergrassoort), dat al in de late steentijd ongeveer 2500 voor Christus, een
grote bloei kende. In Duitsland wordt steeds meer spelt verbouwd omdat men daar
beseft, dat ze om gezondheidsredenen een belangrijke plaats inneemt. In
Nederland komt in de agrarische sector de speltcultuur eveneens op gang. Dat
speltmeel wat duurder is dan tarwemeel komt door het feit dat de afname niet
optimaal is. Meer vraag naar spelt zal het meel wellicht goedkoper maken. Het
speltgraan wordt biologisch zuiver geteeld.
Spelt bevat meer proteïnen
Speltbrood is vrij van
tarwegraan en in combinatie met geitenmelk blijkt het in de praktijk
‘zieken’ gezonder te maken. Speltbrood is bijna niet te
onderscheiden van tarwebrood. Het is zacht en heerlijk van smaak, indien vers
gegeten. Bij de bakker en in de biologische winkel bestaan er verschillende
varianten: grof en fijn spelt zowel in wit- en bruin brood. Spelt laat zich
niet zomaar verdelen. Omdat er veel intensieve arbeid aan te pas komt, kiezen
de boeren voor een minder intensievere bewerking van andere tarwesoorten om
meel te maken voor de bakker. Spelt bevat veel meer eiwitten, goede vetten en
ruwe ezels dan tarwe. De voedingsstoffen komen het hele lichaam ten goede met
een minimum aan vertering. De gehele dagelijkse behoefte aan proteïne (eiwit)
kan door spelt gedekt worden. De biologische waarde is groter dan die van de
tarwegraan. Personen met tarwe-eiwitallergie kunnen na overleg met hun
arts/genezer, vaak zonder problemen spelt gaan gebruiken. Ze bevat de juiste
hoeveelheid vetten die nodig zijn voor het functioneren. Ze is bijzonder rijk
aan onverzadigde vetzuren.
Vezels in spelt verminderen cholesterolgehalte
Tarwegraan bevat meer dan
veertig stofjes wat voedselallergie kan veroorzaken. Zelfs kleine hoeveelheden
kunnen een directe oorzaak zijn. Na verloop van tijd verslechtert dit zodanig dat
de zieke zich miserabel voelt, maar niet weet waardoor. De reguliere
geneeskunde kan in zulke gevallen vaak niets vinden. Alhoewel de patiënt blijft
klagen, is er niets dat erop wijst wat de oorzaak is. Klinisch onderzoek
bewijst, dat spelt een uitstekende remedie is voor de spijsvertering en voor
het normaliseren van het cholesterolgehalte, want spelt bevat oplosbare en
onoplosbare vezels. Verder bevat ze speciale koolhydraten die de bouwstenen
zijn voor energie, beenderen, kraakbeen en bindweefsel. De koolhydraten hebben
een belangrijke rol in de bloedstolling en het lichaameigen immuunsysteem.
Spelt, een rijke vitaminebron
De onmisbare B-vitamines in
spelt oefenen controle uit op koolhydraten, vet, stofwisseling, vorming van de
huid, slijmvliezen, bloed en zenuwsysteem. Een regelmatig gebruik van spelt is
dusdanig voedend, dat het gehele organisme zichzelf regenereert. De
belangrijkste onderdelen van spelt worden snel in het bloed opgenomen. Het
geheim van spelt kan samengevat worden als ‘bio-beschikbaarheid’.
In verband met de hoge wateroplosbaarheid worden de vitale substanties van
spelt snel opgenomen. Spelt lost deze afbraakproducten op en reinigt daarmee
het lichaam van afvalstoffen.
Spelt bevordert de spijsvertering
In Nederland zijn veel
mensen die last hebben van de coeliakiebacterie. Darmverstopping en
buikkrampen, maagpijn, een spastische dikke darm, aften in de mond en darmen,
algemene vermoeidheid, migraine, lusteloosheid, eczeem, jeukend hoofd,
vochtophoping in de benen, constipatie, duizeligheid, flauwtes, depressiviteit,
woedeaanvallen, loopneus, astma en bronchitis. Dat zijn allemaal symptomen die
voor een deel verholpen kunnen worden door het eten van gewoon speltbrood. Dit
is een optimale voeding bij veelsoortige problemen. Het verhoogt de
darmactiviteit en heeft een zeer belangrijk effect op het dalen van de
bloedsuikerspiegel van diabetische personen. Spelt wordt beter verdragen dan
welk ander graan ook. Ze heeft een hoge voedingswaarde en is licht verteerbaar.
Vers gegeten is speltbrood erg lekker, maar is het brood een paar dagen oud,
dan smaakt het niet meer. Even in de rooster! Spelt wordt door het lichaam snel
opgenomen. In veel voedingsproducten zit voornamelijk tarwe verwerkt. Tarwe is
niet altijd even geschikt voor mensen met een gevoelige darm, want bij
regelmatig gebruik van tarwegranen kan het darmstelsel bijzonder kwetsbaar
reageren. De coeliakiebacterie lijkt zich graag te nestelen in de darmen,
waardoor er een allergische reactie op tarwegraan kan ontstaan.
Speltgraan
aan de top van voedingsmiddelen
Spelt staat aan de top van
de voedingsmiddelenlijst. Dit graan doet de natuurlijke weerstand van het
lichaam verhogen. Meer dan met andere granen bevat spelt over het algemeen
extra vitamines en basismineralen. Het is vrij van natuurvreemde scheikundige
stoffen en zware metalen. Deze komen wel in tarwe voor. Spelt versterkt het
zintuiglijke vermogen en houdt veroudering tegen. Ze kent geen smaakversterkers
en kleurstoffen noch conserveermiddelen. Het zijn natuurlijke grondstoffen. Bij
Lemele (aan de voet van de Lemelerberg) en Vilsteren (vlakbij het stadje Ommen
en Dalfsen, in de buurt van Zwolle) wordt speltgraan verbouwd. Het graan wordt
gedorst en verwerkt in een oude bakkersmolen, eveneens op andere plaatsen in
Nederland. Dit betekent een economische impuls voor de landbouw en verwerkende
bedrijven.
Vervolgens gaat het meel naar de bakker die er
brood van bakt. Vroeger was speltbrood verkrijgbaar als streekproduct, dat veel
toeristen trok. Daardoor gingen meer boeren belangstelling tonen voor dit
natuurlijke gewas. In de Bijbel wordt drie keer melding gemaakt van spelt.
Eerst bij de zeven plagen, die het Egyptische volk trof. Er was een
sprinkhanenplaag. Het gehele land werd kaalgevreten, maar de spelttarwe bleef
gespaard. Het graan is een zeer sterk grassoort. Exodus 9:32: ‘Maar de
tarwe en de spelt werden niet geslagen; want zij waren bedekt!’ In Jesaja
28:25 en in Ezechiel 4:9 wordt van spelt brood gemaakt. Het is een hoogwaardig
voedsel.